Hardhout en zachthout. Dit zijn eigenlijk misleidende namen, want ze slaan niet op de hardheid van het hout:

• Hardhout noemt men het hout van loofbomen; 's winters bladverliezend.
• Zachthout noemt men het hout van naaldbomen; de meeste naaldbomen behouden 's winters hun naalden (uitzonderingen: Larix, taxodium).

foto's en tekeningen

Stamdoorsnede:
Op de kopse kant van een doorgezaagde dikke stam zien we, van binnen naar buiten achtereenvolgens:

• Kernhout
  Dit is bij een levende boom in feite dood materiaal. Het is meestal zwaarder, harder en donkerder dan het spinthout eromheen. Bij sommige houtsoorten als berk, els, haagbeuk en gewone esdoorn zien we geen onderscheid tussen kernhout en spinthout.
  
• Spinthout
  Om het kernhout heen ligt het spinthout. Door dit deel van de stam wordt water met voedingsstoffen via de wortels uit de grond naar de bladeren gevoerd. De oudste cellen in het spinthout sterven op de duur af en gaan dan over in kernhout. Spinthout is meestal minder zwaar, zachter en lichter van kleur dan kernhout. Van versgezaagde bomen is het vochtgehalte van het spinthout hoog.
• Cambium
  Tussen spinthout en bast ligt het cambium. Dit is de "kraamkamer" van de boom, waarin de breedtegroei plaatsvindt door continue celdeling.
• Bast
  Over het cambium ligt de bast. Via de bast worden de afvalstoffen van de bladeren als sapstroom naar de wortels afgevoerd. Aan de buitenkant van de bast sterven continu cellen af en gaan dan over in schors.
• Schors
  De bast wordt afgedekt en beschermd door de schors. Omdat de schors dode materie is gaat deze vaak scheuren en schilferen naarmate de boom in diameter groeit.

foto's en tekeningen

Enkele houttermen:

• Groeiringen (of jaarringen)
  In ons klimaat is de groeisnelheid van cellen (in het cambium) in het voorjaar en de zomer hoog en in najaar en winter laag. Hierdoor tekenen zich de groeiringen als "jaarringen" af met relatief breed "vroeghout" en smal "laathout". Vaak is er verschil in kleur en hardheid tussen het vroeg- en laathout. Snelgroeiende bomen hebben brede jaarringen van wel 1,5cm (wilg); langzaamgroeiende bomen hebben jaarringen van 1mm (taxus).
• Draad
  De aaneenschakeling van houtvezels in de lengterichting van de stam noemen we de draad. Als de draad puur in de lengterichting ligt voor alle jaarringen noemen we dit rechtdradig hout.
  Er is ook golfdradig hout; soms bij berken, essen, noten, esdoorns. Op een gladgeschaafd oppervlak zijn dan golfjes te zien (bijv. het achterblad van een viool is van gegolfd esdoornhout).
  Bij kruisdradig hout verloopt de draad enigzins schroefvormig, per jaar wisselend links- of rechtsom. Dit komt vrijwel alleen bij tropische soorten voor (mahonie, azobe).
  Ook bestaat er wardradig hout; dan loopt de draad vrij willekeurig. Dit komt alleen voor bij tropisch hout (pokhout).
• Nerf
  Het begrip nerf slaat op de grootte van de vezels waaruit het hout bestaat; dit is te zien op een glad langsvlak. We onderscheiden grove, matige en fijne nerf. Een grove nerf is moeilijker glad af te werken dan een fijne nerf.
• Tekening
  De verschillen in kleur, vorm en fijnheid van de vezels, de aanwezigheid van stralen en spiegels, maar ook het onderscheid tusen kern- en spinthout vormen samen de tekening van het hout. De tekening is verschillend voor de zaagrichting van het oppervlak: bij kwartiers gezaagd hout is de zaagrichting radiaal, dwars op de jaarringen. We zien dan de jaarringen als streepjes. bij "dosse" gezaagd hout is de zaagrichting evenwijdig met de buitenkant en zien we de volle tekening van enkele jaarringen.
• Kleur
  De kleur van hout wordt veroorzaakt door kleurstoffen opgenomen in de celwanden en -holten. De kleur van eenzelfde houtsoort kan per stuk sterk verschillen en verandert meestal onder invloed van zonlicht.
• Geur
  Sommige houtsoorten zijn te herkennen aan de specifieke geur die ze afgeven bij bewerken, bijvoorbeeld teak ruikt "leerachtig".

foto's en tekeningen